İnsani değerler eğitimi 5 temel evrensel değeri içerir. Bunlar; hakikat, sevgi, doğru davranış, iç huzur ve şiddetten kaçınma olarak sıralanır. Ayrıca bu temel değerlerin alt değerleri de vardır. Bu değerler kutsal kabul edilen her inançta, idealde ortaklaşa paylaşmaktan yana tavır takınırken, insani değerler eğitimi programı içerik ve öğretim tekniği bakımından özgündür. MEB okullarda bu programın uygulanmasını teşvik etmektedir. İnsani değerler eğitimi programına destek verenler, toplumdaki insanların şiddet, ırkçılık, suç işleme, uyuşturucu kullanma, kendine değer vermeme, başkalarına karşı saygılı olmama ve başarı eksikliği gibi problemlerin ortadan kaldırılması için 5 ana değerin her yerde (okulda, evde, işyerinde) uygulanması sayesinde ortadan kaldırılabileceğine inanmaktadır.

Toplumumuzdaki gençlerin, çocukların ve diğer toplum bireylerinin faydalı insanlar haline gelebilmeleri için toplumsal ve ahlaki sorumluluk düşüncesi ile hareket eden bu program, eğitim sistemimiz içinde olması zorunlu hale gelmiştir. Bu beş insani değerin ne anlama geldiklerini kısaca özetleyelim.

5 insani değerler ve anlamları

Hakikat: Her şeyin zamandan münezzeh, değişmez olduğunu gerçeği olarak ortaya çıkmasıdır. Bu insani değeri uygulaması sayesinde insanda sezgi ve anlama gücü gelişir. Böylece kendini tahlil etme, akıl yürütme, yanlışı doğruyu ayırt etme becerisini teşvik eder.

Sevgi: Bütün evrenin bir arada tutunma gücünü elinde bulunduran enerjidir. Kullanmakla asla tükenmez. Yeter ki kullanmasını bilelim.

Doğru Davranış: Aktif biçiminde olan, değişmeyen tek gerçektir. Bu insani değerin uygulanması ile insanda irade gelişir.

İç Huzur: Temel duyularımıza ait denge hali ve sakinlik durumudur. Hareketlerin duyulara bağlı olarak isteklerden, arzulardan temizlemesine yardımcı olur. İnsanın bulunduğu durumdan memnun olmasına yardım eder.

Şiddetten Kaçınma:  Bütün insanlığı kucaklayacak biçimde genişletilerek artırılması gerekmektedir. Toplumda bize karşı verilen yükümlülükleri yerine getirmek ve tüm hayat türlerine yönelik olarak uyum içinde olmamıza yardımcı olur.

Yukarıda sıraladığımız 5 Temel insani değer bir tohum gibi düşünüldüğü zaman, bilhassa çocukluk döneminde  karakterin sağlam ve doğru bir biçimde filizlenerek büyümesine yardımcı olur. İnsanda ideal içimde insani değerler eğitiminin sonraki dönemlerde de sürdürülmesi ve belli yaş kümelerine uygun hale getirilmesi, sistemli olarak çerçevelere oturtulması, o filizlenen genç beyinlerin tam bir ağaç şeklinde oluşmasını, gelişmesini sağlamaktadır. Böylece ortaya bütün toplumun besin olarak alabileceği lezzetli hoş meyveler sunabilen varlığı ile bütün insanlığa sevgiden başka hiçbir şey sunamayan bir ağaç olacak. Böylece karakter abidesi bir eser ortaya çıkacaktır.

Temel insani değerler ve alt değerlerinin insanlığa katkısı ne olacaktır

İnsan farklı özelliklerden oluşan bir yaratıktır. Bu karmaşık yapıyı düzenli bir şekilde yukarıdan aşağıya ya da aşağıdan yukarıya doğru sıralarsak en altta bulunan insanın duyuları, ortada bulunan insanın zihni en üstte de insanın aklı bulunmaktadır. Duyular dışarıdan aldığı bilgileri zihne iletirler. Zihin ise bu donelerin devamlı yüklendiği bir ordinatör gibi devamlı çalışmaktadır. Akıl ise bu bilgisayarı yeterince kullanması gereken sözde sahiptir. Eğer zihin sahibi tarafından iyi yönlendirilmeyen, geliştiremeyen boş bir ordinatör gibi kendi başına çalışmaya bırakılırsa sahipsiz olduğu için dış dünyadan gelen verileri, dilediği gibi alır. Dürtüler ve onların meydana getirdiği istekleri dilediği gibi yönlendirir. Bu da kısa ve öz bir anlatımla kişinin karaktersizleşmesine sebep olur. Oysa doğruyu yanlıştan, yanlışı doğrudan ayırt etmek ve sevmek çok gerekli araç olduğunu, böylece aklın danışmanlığında zihin benzer bilgilerin doğru ve insanlığa faydalı olup olmadığını araştıracak, sonra onları devreye sokup sokmama iradesi bu neticeye göre çıkacaktır. İşte bu sonuçta da ortaya karakterli meyvesi çıkacağı kesindir.

Kısaca; şu 3 şeyin yerine getirilmesi gerekmektedir.

• Duyular kontrol altında tutulması gerekmektedir.
• İnsan zihninin istekler ve dürtüler yerine aklın kabul edeceği şeyleri öne çıkarılması gerekir.
• Aklın doğruyu yanlıştan ayırt etmesi ve sezgi gibi ayırt edici özelliklerin devreye girip zihni kontrol altında tutması elzemdir.
  Bahsettiğimiz durumların gerçekleştirilmesi durumunda insani değerler dünyayı güzelleştirecek ve yaşanır bir dünya ortaya çıkacaktır. 5 temel değerin eğitimi sırasında asla ve asla baskı veya zorlama yapılmamalıdır. Bunları insanlara kazandırmak için itici güç ‘Sevgi’ olmalıdır. Çünkü sevgi bütün insani değerlere farklı özellikler katar ve hepsini cazip duruma düşürür. İnsani Değerler Eğitimi Programı önemsenmelidir.